Üreme Sistemini Kızıl Renk Uyarır.

Üreme Sistemini Kromoterapi Kızıl Renk Uyarır.
İnsan hayatında üreme sistemini uyaran kızıl renk Heyecan ve duygu aralığını etkinleştirir, afrodizyak etkisi vardır. Meridyenlerimiz bu Çi’yi yönlendirebilirler. Sonuç olarak akupunktur noktaları enerji ve ışık bent kapakları olarak işlev görürler. Işık, vücuda, diğer yolların yanı sıra, akupunktur noktalarından girer ve organizmayı yine onlar aracılığıyla terk edebilir.

Canlıların soylarını sürdürebilmek için, kendilerine benzer yeni canlılar oluşturmalarına üreme denir. Tüm canlılar üreme yeteneğine sahiptir. Bir canlının üreyebilmesi için kalıtsal maddesini, yavruya aktarması gerekir. Eşeyli (erkek ve dişi bireylerle) üreyen canlılarda kalıtsal maddeler üreme hücreleriyle aktarılır. Üreme hücrelerine gamet denir. Erkek üreme hücresi sperm, dişi üreme hücresi yumurta adını alır.Dişi Üreme Hücresi (Yumurta): Yumurta hücresi büyük ve hareketsizdir. Bol miktarda besin maddesi içerir ve sitoplazması çoktur. Kamçısı yoktur. Yumurtalar spermlere göre daha az sayıda üretilir. Erkek Üreme Hücresi (Sperm ): Sperm hücreleri yumurta hücresine göre çok küçüktür. Sitoplazmaları azdır. Kamçıları vardır ve kamçılarıyla hareket ederler. Baş, orta kısım ve kuyruk olmak üzere üç kısımdan oluşur. Kuyruk kısmı sayesinde hareket edebilir. İnsanda üreme sisteminin temel görevi aynı olmakla birlikte, erkek ve dişi bireylerin üreme sisteminin yapılarında bazı farklılıklar vardır. Ayrıca köreltilse bile, bireyin beden sağlığını etkilemeyen tek sistemimizdir. Dişi Üreme Organının Yapısı Dişi üreme organı, bir çift yumurtalık, yumurta kanalı, döl yatağı (rahim = uterus), vajina olmak üzere dört kısımdan oluşur.

1-Yumurtalık (ovaryum): Bir dişinin kasıklarında, biri sağda, diğeri solda olmak üzere iki tane yumurtalık vardır. Yumurtalıklarda, ergenlik çağından itibaren belli bir yaşa kadar, hipofiz bezinin salgıladığı hormonun etkisiyle, ortalama 28 günde bir adet yumurta hücresi üretilir. Ayrıca eşey hormonu salgılarlar.

2- Yumurtalık Kanalı: Yumurtalıkları döl yatağına (rahim) bağlayan kanaldır. Yumurtalıkta üretilen yumurta, fallop tüpleriyle alınıp, yumurtalık kanalından geçerek döl yatağına iletilir. Yumurtanın yaklaşık birkaç günlük ömrü yumurtalık kanalında geçer. Bu esnada, yumurta, bir sperm hücresiyle birleşirse, döllenme gerçekleşir ve zigot oluşur, zigot bölünerek çoğalır. Yani yumurta hücresi, kanaldan rahme, döllenmiş olarak geçer.

3- Döl Yatağı (Rahim = Uterus): Kalın çeperli, düz kaslardan oluşan rahim, döllenmiş yumurtanın anne karnında tutunup geliştiği yerdir. Rahimde hücre bölünmesi sürer ve embriyo (canlı taslağı) oluşur. Embriyo gelişerek yavruyu oluşturur. Buraya gelen yumurta döllenmemişse, bozulan yumurta hücresi ve rahimde oluşturulan doku, vajinadan kanama şeklinde dışarı atılır. Bu duruma adet kanaması (mensturasyon) denir. Bu olay 28 günde bir tekrarlanır.

4- Vajina: Döl yatağından sonra gelir ve spermlerin döl yatağına kadar ilerlemesini sağlayan tüp şeklinde yapısı vardır. Üreme sisteminin dışarı açılan kısmıdır. Spermin giriş yaptığı, döllenmemiş yumurta hücresinin ve bebeğin dışarı atıldığı yerdir.

Dişilerde, erkeklerin aksine, üreme açıklığı ve idrarın dışarı atıldığı açıklık farklıdır. Yani idrar vajinadan atılmaz. Erkeklerde sperm üretimi ölünceye dek sürerken, dişilerde yumurta üretimi yaklaşık 50 yaşından sonra biter. Bu döneme menopoz denir. Erkek Üreme Organının Yapısı Erkek üreme sistemi, testisler (er bezleri ), sperm kanalı, seminal kesecikler (yardımcı bezler) ve penisten oluşur.

1- Testisler: Bir çift olup, testis torbası içine yerleşmişlerdir. Ergin erkeklerde sperm üretimi testislerde gerçekleşir. Vücut sıcaklığı, spermin gelişmesi için çok yüksektir. Bu yüzden testisler vücudun dışında bulunur. Testislerde üretilen spermler, döllenme ve hareket yeteneğinden yoksundur. Spermler bu özelliği epididimis denilen kanalda kazanırlar. Testisler, ayrıca, eşey hormonu da salgılarlar.

2- Sperm Kanalı: Spermler, sperm kanalında depolanır. Sperm kanalı, karın boşluğundan geçerek prostat bezine gelir. Burada, sperm kanalı ile idrar kanalı birleşir. Penis içinden geçerek, ortak bir kanalla dışarı açılırlar.

3- Seminal Kesecikler: Prostat ve cowper bezlerinden oluşur. Bunlar seminal sıvı salgılarlar. Seminal sıvı, spermlerin taşınmasını ve dişi üreme sisteminde kaldıkları kısa bir süre için beslenmelerini ve korunmalarını sağlar.

4- Penis: Spermler seminal sıvı ile karışarak, penis içindeki kanaldan dışarı atılır.

Döllenme Ve Döllenmiş Yumurtanın Oluşumu Eşey hücreleri tek başına yeni bir canlı oluşturamaz. Çünkü yumurta ve sperm hücreleri diğer vücut hücrelerinin yarısı kadar kalıtsal malzeme taşır. Bu nedenle iki yarımın bir araya gelmesi gerekir. İnsanda bu olay dişi üreme sisteminde gerçekleşir. Olgunlaşan yumurta hücresi, yumurta kanalında ilerlerken spermlerle karşılaşırsa, spermlerden yalnızca bir tanesi yumurtanın hücre zarından içeri girer. Bu andan sonra diğer spermlerin girişi engellenir. İşte, yumurtanın spermle birleşerek, çekirdeklerinin kaynaşmasına döllenme denir. Bu aşamadan sonra artık yumurta ve spermden söz edilmez. Ortaya çıkan hücre, vücut hücreleriyle aynı miktarda kalıtsal malzeme taşır. Bu özel hücre bebeğin özel hücresidir ve döllenmiş yumurta (zigot) adını alır. Zigot, çok hızlı bir bölünme evresine girer ve yeni hücreler oluşturmaya başlar. Bu ilk hücreler vücuttaki tüm dokuları oluşturacak olan kök hücrelerdir. Kök hücreler sınırsız bölünür, her türlü vücut hücresine dönüşür ve yeni görev üstlenebilirler. Çeşitli aşamalardan geçerek insanın küçük bir taslağını oluştururlar. Buna embriyo denir. Embriyo hızla büyür, canlının doku organ ve sistemleri gelişir. Gelişen bu canlıya ilk sekiz haftadan sonra fetüs, doğumdan sonra da bebek denir. Canlıların kendilerine benzer yeni canlılar oluşturmasıdır. Populasyonun devamını sağlar Virüslerin canlılarla ortak olan önemli özelliğidir Bireyin türe yönelik canlılık özelliğidir Kalıtsal özelliklerin nesiller boyu saklanmasını sağlar Eşeyli ürem ve çeşitleri Özellikleri: Temel mekanizması: Mayoz ve döllenmedir Aynı türün farklı cinsiyetine sahip iki bireyin oluşturduğu gametlerin birleşmesi ile gerçekleşir Canlılarda çeşitliliğin artmasına neden olur İleri (Gelişmiş) üreme şeklidir Bakteriler, silliler, volvox, mantarlar, bitkiler ve hayvanlarda görülür Yeni kalıtsal kombinasyonların oluşumunun nedenidir

 Eşeyli üremede

1-Gamet ve gametlerin oluşumu:Mayoz

2-Gametlerin birleşmesi:Döllenme

3-Döllenme ile oluşan hücre:Zigot

Hayvanlarda Üreme

   İnsanda erkek üreme sistemi

A-Testis

B-Epididimis

C-Vas deferans

D-Penis

E-Salgı (Seminal) bezleri

a-Seminal bez      b-Prostat bezi       c-Cowper bezi

A-Testis:

Yapısında bulunan seminifer tüplerinde spermler oluşur

Yapısında bulunan leydig hücreleri ile eşey hormonu üretir

Spermlerin  farklılaşmasının gerçekleştiği yerdir

Vücud ısısından 2-3 oC daha düşüktür.

B-Epididimis:Spermlerin olgunlaştığı ve depolandığı yerdir

C-Vas deferans:Olgunlaşan spermlerin toplanıp biriktirilmesinde vegerektiğinde seminal salgılarla karıştırılarak dışa  atılmasında rol alır.

D-Penis:Çiftleşme organıdır

E-Seminal bezler ve salgıları: ( Seminal bez,prostat bezi,Cowper bezi)

Spermlerin korunması

Spermlerin beslenmesi

Spermlerin hareket etmesinde rol alır

Spermatogenez :

Erkek bireylerde testislerde spermlerin meydana gelmesidir:

Özellikleri:

Testiste seminifer tüplerinde gerçekleşir

Ergenlik dönemine kadar sadece sperm ana hücreleri (Spermatogoniumlar) mitozla çoğalır

Ergenlikle beraber mitozla çoğalırken mayozla spermler meydana gelir

Mayoza başlayacak hücreye 1.spermatosit (2n) denir

Mayoz II geçirecek hücreye 2. spermatosit (n) denir

Mayoz sonu oluşan hücrelere spermatid (n) denir

Oluşan spermatidler dölleme yeteneği kazanmak için farklılaşırlar. Bu olaya spermiyohistogenez denir.

Farklılaşma epididimiste gerçekleşir

Her sperm ana hücresinden kalıtsal olarak farklı 4 aktif  sperm oluşur

Farklılaşma:

Golgiden akrozom gelişir

Sitoplazmanın önemli kısmı atılır

Nucleus yoğunlaşır

Kuyruk gelişir

Spermin özellikleri:

Az sitoplazmalı ,küçüktür

Kamçılı ve aktif hareketlidir

Besin maddesi içermez

Uç kısmında ovum zarını eritecek enzim içeren akrozom bulunur

Fertilizin maddeye pozitif taksi gösterir

Zigotun kromozom kaynağıdır

Zigotun sentrozom kaynağıdır

Dişi üreme sisteminde 2-3 gün canlı kalabilir

Ömür boyu üretilir

İnsanda dişi üreme sistemi

A-Ovaryum

B-Follopi kanalı(Tüpü)

C-Uterus

D-Vagina

 A-Ovaryum:

Yumurtaların oluştuğu organdır

Ortalama 28 günde  bir yumurta gelişir

Yumurta gelişimi var olan yumurtaların mayoza devam etmesidir

Yumurtalar folikül denen yapıların içindedir

B-Follopi kanalı(Tüpü):

Ovulasyonla karın boşluğuna bırakılan yumurtaları huni şeklindeki baş kısmı ile toplar.

Kanala geçen yumurtalar uterusa taşınır

Döllenmenin gerçekleştiği yerdir

İlk  bölünmeler kanalda başlar

İç yüzey silli epitelle döşelidir

İç yüzeyde besleyici sıvı üreten bezler bulunur.Bu bezlerden salgılanan sıvı ile döllenmiş yumurtanın harerket ve beslenmesi sağlanır

 C-Uterus:

Duz kaslardan oluşmuş organdır

Follopi kanalı ile vagina arasında yer alır

Embriyonik gelişimin gerçekleştiği yerdir

 D-Vagina:

Spermlerin dişi vücuduna alındığı organdır

Doğumda bebeğin ana vücudunu terkettiği organdır

Döllenmemiş yumurtanın dışa atılımını sağlar

Menstrual döngü

Folikül evresi

Ovulasyon evresi

Korpus luteum evresi

Mensturasyon evresi

A-Folikül evresi:

14 gün sürer

Ovaryumda genç folikül içindeki ootidin mayoza devam etmesi ile başlar

Kanda FSH  miktarı fazladır evre sonuna doğru gittikçe azalır

Gelişen folikülle birlikte kandaki ostrojen miktarı artar

Follopi kanalında silli hücre faaliyeti  ve özel salgı miktarı artar

Uterus endometyumunda  mitoz artar iç doku kalınlaşır

Uterusta kandamarı mikterı artar

 C-Ovulasyon:

Bir gün sürer

Kanda LH oranı fazladır.FSH oranı azalmıştır

Gelişen folikülün yırtılması ile içindeki 1.Ootid karın boşluğunabırakılır

Vücud ısısı  yaklaşık 0,5 oC yükselir

 C-Korpus luteum evresi:

Ovulasyonla yırtılan folikül korpus luteuma döner

 14 gün sürer

Kanda LH oranı FSH oranından fazladır

Korpus luteum kana fazla miktarda progesteron az miktarda ostrojen salgılar

Uterusta kalınlaşan endometyum süngersi yapı kazanır

Uterusta oluşan kan damarlarına kan hücum eder

Follopi kanalına geçen ootid burada bir gün içinde döllenir veya döllenmez;

Döllenirse mayoz devam eder embriyo oluşur ve hamilelik gelişir

Döllenmezse mayoz devam etmez ve ovum bozulur

 D-Menstural evre:

Yaklaşık 3-5 gün sürer

Folikül evresi içinde yer alır

Kanda LH ve Progesteron miktarı azalır

Döllenmemiş yumurta ve süngersi yapı kazanmış uterus dokusu bir miktar kanla beraber vücud dışına atılır Oogenez: Dişi bireyin ovaryumunda gerçekleşir. Özellikleri: Ovaryumda folikül içerisinde gerçekleşir Embriyonik evrede 3. aydan itibaren ovum ana hücreleri gelişir Embriyonik dönemde mayoza başlayan 1. oositler ergenlik dönemine kadar  profaz-1 evresinde kalırlar  Ovaryumda gelişecek ovum sayısı bellidir Ergenlikle beraber periyodik olarak  ortalama 28 günde bir ovum  gelişir Not: Bazı hayvanlarda ovum yılda bir topluca, bazılarında birkaç kez  gruplar halinde bırakılır  Bir oogoniumdan 1 ovum 3 kutup hücresi oluşur Oogniunun sitoplazmasının büyük kısmı ovumda kalır Ortalama 45-50 yaşına kadar devam eder.

Ovumun özellik ve görevleri:

Bol sitoplazmalı ve büyüktür

Hareketsizdir

Türe göre değişik orende besin içereir

Zigotun kromozom kaynağıdır

Zigotun mitokondri kaynağıdır

-Döllenmeden sonra zigota dönüşür

Döllenme

Ovum ile spermin birleşmesi olayıdır.

Döllenme  gerçekleştiği ortam

A-Dış Döllenme  :

Sadece suda yaşayanlarda gözlenir.

Döllenme olasılığını arttırmak için fazla sayıda üreme hücresi oluşturulur.

Döllenen yumurtadaki embriyo gelişimini suda tamamlar.

Genellikle yumurta ve spermler suya bırakıldığından çiftleşme  organlarına rastlanmaz.

 B-İç Döllenme :

Kara ortamında  nem , sıcaklık ve radyasyon gibi faktörlere  karşı üreme hücrelerini korumak için döllenme dişi bireyin üreme sisteminde gerçekleşir.

Genelde karada yaşayanlarda görülür.

Üreme hücreleri dişi bireyin üreme sistemi içinde birleştiğinden döllenme olasılığı fazlalaşmıştır.

Döllenmiş yumurtadaki embriyo gelişimini dişi bireyin içinde veya dışarıda tamamlayabilir.

Çiftleşme organları kullanıldığından üreme hücresi sayısı azdır.

 Döllenme ve gelişme şekline göre üçe ayrılır

 A-Dış döllenme ve dış gelişme:

Suda yaşayan canlılarda (Balık ve kurbağalarda) görülür

Yumurta ve sperm vücud dışına su ortamına bırakılır

Döllenme garantisi yoktur

Yumurtanın etrafında kabuk oluşumu yoktur

Döllenmeden sonra gelişen embriyoda kabuk,korion,amnion ve allantois gibi zarlar yoktur.Sadece vitellüs kesesi vardır.

Embriyo su ve O2 ihtiyacını sudan karşılar

Embriyo metabolik artıkları  bulunduğu su ortamına difüzyonla verir

Yumurtada yeterli besin olmadığı için başkalaşım veya embriyonal gelişim tamamlanmadan beslenme davranışları görülür

Yumurta sayısı fazla döllenme garantili değildir

 B-İç döllenme dış gelişme:

Karada yaşayan sürüngen ve kuşlarda görülür

Döllenme dişi bireyin vücudu içinde müller kanalında gerçekleşir

Döllenmeden sonra yumurta etrafında kabuk oluşumu gerçekleşir

Yumurta vücudun dışında gelişimini tamamlar

Gelişen embriyonun etrafında kabuk,korion,amnion zarları ayrıca yedek besin deposu vitellüs kesesi ve metabolik artıkları depolayan allantois kesesi bulunur

Embriyo ile dış ortam arasında sadece gaz alış verişi vardır

Yumurta sayısı az döllenme garantilidir

Yumurtada embriyonik gelişimi tamamlatacak kadar yeterli besin bulunur

Dişilerde müller kanalı oluşan yumurtanın döllendiği,vitellüsün vekabuğun oluştuğu yerdir.

C-İç döllenme ve iç gelişme:

Memelilerde görülür

Döllenme dişi bireyin vücudu içinde gerçekleşir

Embriyonik gelişim dişi bireyin vücudu içinde tamamlanır.Ana organizma embriyonun korunması,beslenmesi,solunumu vb.bütün yaşamsal ihtiyaçlarını karşılar

Yumurta sayısı azdır döllenme ve gelişme garanti altındadır

Oluşan embriyo madde alış verişini ana organizmanın vücudu ile yapar

Yumurtada kabuk yoktur. Vitellüs çok azdır.

Allantois ve vitellüs keseleri körelmiş ve bu keselerin görevini göbek bağı almıştır

Not:İç döllenme iç gelişme gösteren bazı balık ve sürüngenlerde ana organizmanın rolü:

1-Döllenme ortamıdır

2-Embriyonun korunmasında rol alır

   Döllenme ve Gelişim

Ovipar canlılar:

İç döllenme veya dış döllenme görülür

Gelişme vücud dışında gerçekleşir

Embriyonik gelişimi destekleyecek özel davranışlar gelişmiştir

Örn:Balık,kurbağa,sürüngen ve kuş

 Ovovipar canlılar:

İç döllenme görülür.(Genelde)

Embriyonik gelişim yumurta içinde ana canlının vücudu içinde özel organlarda gerçekleşir.

Ana canlının vücudu sadece koruyucudur

Gelişimi biten yavru doğar gibi ana vücudu terk eder

Örn:Karasinek,lepistes,engerek,köpek balıkları

 Vivipar canlılar:

İç döllenme görülür

Yumurtalarda vitellüs çok azdır

Gelişme ana canlının vücudunda gerçekleşir

Ana canlı  embriyonun bütün ihtiyaçlarını karşılar.

(Beslenme,korunma,boşaltım maddelerinin atılımı,solunum vb.)

Örn:Memeliler

Hayvanlarda gelişme

Bir canlının zigottan ergin haline gelinceye kadar geçirdiği değişim ve gelişim olaylarına ontogenez denir.Hayvansal organizmalarda yumurta özellikleri gelişimin temel özelliklerini belirler.

Besin içeriğine göre yumurta tipleri

1-İzolesital:Vitellüs yumurtada az ve eşit dağılım gösterir

Örn:Memeli

2-Telolesital:Vitellüs çok ve bir kutuba toplanmıştır

Örn:Sürüngen,Kuş

3-Sentrolesital:Vitellüs merkezde toplanmıştır

Örn:Böcekler

Hayvanlarga gelişim olayları

1-Segmentasyon:

a-Döllenmeden sonra zigotun geçirdiği hızlı bölünme olaylarıdır

b-İlk iki bölünme meridiyonal ikinci bölünme ekvatoraldır

c-Zigotun bölünmeleri ile oluşan hücrelere blastomer denir

d-İlk bölünmelerde embriyonun hücre sayısı artar ancak büyüme gerçekleşmez,Ağırlık artışı olmaz

e-Hücre yığını (Üzüm salkımı) haline gelmiş evreye marula evresi denir.

f-Marula evresinden sonra  bölünmeler devam ederken içte bulunan hücreler dışa göçerler.Ortası boş çevresinde hücre sıraları olan bu evreye blastula evresi denir.

g-Segmentasyo olaylarında farklı büyüklükte hücrelerin oluşması vitellüs nedenlidir.

h- (Segmentasyonun önemi)Farklı besin,sitoplazma ve organel alan bu hücreler ileride farklı gen işleyişleri ile farklı yönlerde özelleşme göstereceklerdir.

I-Blastulayı oluşturan hücrelere blastomer, ortadaki içi özel sıvı ile dolu boşluğa ise blastosöl denir.

2-Gastrulasyon:

a-Balastula evresinden sonra alt kısımdaki hücreler çökme ve göçme hareketleri ile blastosöle çökerler.

b-Çökme olayı sonunda iki tabakalı embriyo oluşur.Oluşan tabakalardan dıştakine ektoderm,içtekine endoderm denir

c-Embriyoda oluşan yeni boşluğa arkenteron (İlk sindirim boşluğu),Bunun dışa açıklığına ise plastopor denir

d-Bu evrede blastosöl ortadan kalkar.Arkenteron kalıcı boşluk olup ileride sindirim sistemi ,sinirve solunum sistemi oluşumunda rol alır.Blastopor ise  ağız ödevi görürü.

e-Süngerler ve sölentera grubundan canlılar embriyonik gelişimin bu evresinde kalırlar. Sahip oldukları organ ve sistemleri ektoderm ve endodermden oluşur.

f-İlerki aşamalarda ektoderm ve endodermden ayrılan hücre ve hücre grupları iki deri tabakası arasında organize olarak mezodermi oluşturur ve embriyo üç deri tabakasından oluşur.

g-Oluşan mezodermin ortasında kalan boşluğa sölom (Gerçek vücud boşluğu) denir.

h-Ektoderm ve endoderm arasında serbest kalan hücreler mezenşim hücreleri olarak adlandırılır ve ileride bağ dokunun oluşumunda rol alır

3-Farklılaşma(Histogenez) ve Organogenez:

Histogenez:Embriyoda hücre hareketleri,gruplaşmaları ve etkileşimleri sonucu ileride farklı dokuları oluşturacak hücreler halinde farklılaşmalarına denir

Embriyonal evrede embriyonal deri ve hücrelerin birbirleri üzerinde belirli yönlerde farklılaşmalarına neden olan karşılıklı etkileşimine embriyonik indüksiyon denir.

Organogenez:Embriyoda ileride farklı organların oluşumunda rol alacak organ taslaklarının oluşumuna denir.

Histogenez ve organogenez:Embriyonik deriler ve bunlardan oluşan doku,organ ve sistemler.

A-Ektoderm:  Sinir hücreleri,ter-yeğ-süt bezleri,duyu hücreleri,göz merceği,epidermis.

B-Mezoderm:Kan doku,Kas doku,Kıkırdak doku,Bağ doku,Endotel-Endokard,Boşaltım sistemi organ ve dokuları,Üreme sistemi organ ve dokuları

C-Endoderm:Sindirim sistemi epiteli-(Örtü,Salgı Emme) ,Solunum sistemi epiteli,Karaciğer,pankreas (Dış salgı bezi ve kanalları),Tiroid ve paratiroid bezi.

Embriyonik örtüler ve gelişim

A-Balık ve kurbağalarda gelişim:

a-Kabuk,amnion zarı ve sıvısı,allantois bulunmaz

b-Yumurtada besin içeriği az olduğundan embriyonal evrede beslenme davranışı veya başkalaşım görülür

c-Embriyonik gelişimde canlı dış ortamla madde alış verişi yapar

B-Sürüngen ve kuşlarda gelişim:

a-Kabuk,korion,amnion,vitellüs ve allantois kesesi bulunur

b-Gelişim yumurta kabuğu içinde gerçekleşir

c-Embriyo ile dış ortam arasında sadece gaz alış verişi bulunur

d-Besin vitellüsten sağlanır

e-Artık maddeler allantoiste birikir.Allantois solunumda da rol alır

f-Amnion zarı embriyoyu sarsıntı,ısı değişimleri,vb. fiziksel etkilerden korur

g-Korion koruma ve solunumda rol alır

C-Memelilerde gelişim:

1-Gagalı memeliler:

a-Vitellüs  oldukça fazladır

b-Döllenen yumurta bir süre ana canlıda kaldıktan sonra yuvaya bırakılır

c-Yumurtadan çıkan yavru bir süre anaya bağımlı ve ondan süt emerek beslenir

d-Doğum görülmez

e-Ana vücudu sadece döllenme ortamı ve bir süre koruma sağlar

2-Keseli memeliler:

a-Yumurtada az vitellüs vardır

b-Bir süre annenin uterusunda tam gelişeyen embriyo doğar

c-Doğan yavru keseye geçer ve burada süt bezleri ile beslenmesini ve gelişimini sürdürür

3-Plasentalı memeliler:

a-Kabuk bulunmaz

b-Allantois ve vitellüs keseleri körelmiştir

c-Amnion zarı ve sıvısı bulunur.Bu yapı embriyoyu basınç,ısısal değişim vb. fiziksel etkilerden korur

d- Plasenta embriyodan chorion ve allantois ile anneden uterus dokularından oluşmuştur

e-Embriyo solunum beslenme ve boşaltım ihtiyacını plasenta aracılığı ile ana canlıdan karşılar

f-Plasenta aracılığı ile anneden embriyoya besin,O2 geçer.Embriyodan anneye ise CO2 ve metabolik artıklar geçer

g-Anne kanı ile embriyo kanı karışmaz

h-Plasenta ayrıca 3. aydan itibaren Progesteron üreterek hamileliğin devamında önemli rol alır

ı-Plasenta ile embriyo arasında ise göbek bağı bulunur

k-Göbek bağı;Amnion zarından oluşur,içinde vitellüs kesesi,allantois  ve embriyoya ait kan damarları bulunur

l-Embriyoya ait atar damar plasentaya CO2 ve artıkları taşır (Kirli kan),Toplar damar ise plasentadan besin ve oksijen taşır(Temiz kan)

m-Plasentada aktif taşımanın gerçekleşmesi nedeni ile enerji ihtiyacı ve oksijen tüketimi oldukça fazladır

n-Doğumdan sonra göbek bağının kesilmesi ile embriyo bağımsız birey haline gelir.

Canlılar soylarını devam ettirebilmek için üremek zorundadırlar.Üreme, canlının ortak özelliklerinden biridir. İnsanlar da var olduğu günden beri ürer. Üreme organlarının oluşturduğu, üremenin gerçekleştiği sisteme üreme sistemi denir. Üreme işini gerçekleştiren hücreler, üreme hücreleridir. İnsanda üreme, üreme organlarıyla gerçekleşir. Üreme sisteminin temel görevi dişi ve erkek bireyde üreme hücrelerini meydana getirmektir.Üreme hücreleri diğer vücut hücrelerinden farklıdır. Vücut hücrelerinin yarısı kadar kromozom taşırlar.Üreme organları, erkek ve kadın bireylerde biçim olarak farklı yapıdadır.

Erkek üreme organında en önemli yapı erbezleri (testisler) dir. Testisler, sağda ve solda olmak üzere testis torbasının içinde yer alır. Ergenlik çağında faaliyete geçer. Erkek üreme hücresi sperm; testislerde üretilir, penis aracılığıyla vücuttan uzaklaştırılır. Erkeklikle ilgili birçok hormon da testislerden salgılanır.

Kadın üreme organları, yumurtalık (ovaryum), yumurta kanalı (oviduk), döl yatağı (rahim) ve vagina olmak üzere dört yapıdan meydana gelir. Dişi üreme hücresi olan yumurta, yumurtalıkta oluşur. Ergenlik çağında her ay bir yumurta gelişerek yumurta kanalından dışarıya bırakılır. Buna ovulasyon denir. Döl yatağı, döllenen yumurtanın anne karnında tutunup geliştiği yerdir. Bebek, doğana kadar gelişimini burada sürdürür.

Üreme sistemi, sinir sistemi ve iç salgı sisteminin salgıları ile kontrol edilir. Erbezlerinde erkeklik hormonu androjen salgılanır. Bu hormona testosteron da denir. Testosteronun eşey organlarının büyümesi, sakal çıkması, sesin kalınlaşması gibi etkileri vardır. Kadınlarda progesteron ve östrojen hormonu salgılanır. Bu hormon, sesin incelmesi, göğüslerin çıkması, ay halinin görülmesi gibi olayları kontrol eder.Üreme organlarının sağlığı için temizliğe özen gösterilmeli, iç çamaşırları, temiz kullanılmalı, tuvaletlerin temizliğine dikkat edilmelidir.